“Są granice tego, co można zrobić dla drugiego człowieka.” Haruki Murakami
Poniższy tekst to drugi z cyklu rozróżnienia form pomocy, pierwszy dotyczący Coachingu a psychoterapii znajdziesz TUTAJ. Powstał z potrzeby pokazywania granic między różnorodnymi formami wspierania rozwoju – granic, które bywają bardziej szare niż czarno – białe. Jedną z motywacji do stworzenia Modelu PEB™, poza chęcią pokazania granic i specyfiki funkcjonowania ludzi w zmianach, była chęć propagowania rzetelnej wiedzy na temat różnych form pomocy psychologicznej.
Wiedza z zakresu interwencji kryzysowej, dotycząca tego, jak w sytuacjach ważnych wyzwań mogą reagować osoby dotknięte kryzysem, wraz z technikami interwencyjnymi jest odważnie wykorzystywana przez coachów. Prężnie rozwijająca się specjalizacja coachingu kryzysu, zaprasza nas do przedstawienia różnic, a w zasadzie granic coachingu. Aby zrozumieć, jaki rodzaj doświadczeń kryzysowych jest przeznaczony do oddziaływań interwenta kryzysowego, a jakie mogą nadal być przedmiotem coachingu i gdzie w tym wszystkim odnajduje się coaching kryzysowy słów kilka poniżej.
Czym jest interwencja kryzysowa
Interwencja kryzysowa, którą Badura – Madej (1996) określa jako formę pomocy psychologicznej, polegającej na “kontakcie terapeutycznym, skoncentrowanym na problemie wywołującym kryzys, czasowo ograniczonym, w którym dochodzi do konfrontacji osoby z kryzysem i do jego rozwiązania”. Interwencja jest działaniem ograniczonym w czasie i skupionym na przywróceniu klienta do stanu równowagi poprzez uświadomienie mu okresowych trudności w interpretacji wydarzeń pod względem poznawczym, emocjonalnym i behawioralnym. Wydaje się, że interwencja kryzysowa i jej techniki, mogą być podobne do tych z terapii krótkoterminowej, szczególnie tej skoncentrowanej na rozwiązaniach.
Z kolei najbliższą nam definicją coachingu jest ta prezentowana przez International Coach Federation, gdzie coaching rozumiany jest jako partnerska współpraca z klientami w prowokującym do myślenia i kreatywnym procesie, który inspiruje ich do maksymalizacji swojego osobistego i zawodowego potencjału (https://coachfederation.org/code-of-ethics).
Czym jest coaching kryzysowy
Warto też wspomnieć o coachingu kryzysowym, który jest specjalizacją w coachingowych procesach rozwojowych. Jest to forma wsparcia klientów, którzy na pewnym etapie realizacji celów doznają kryzysu, który w różnym stopniu, jednak zauważalnym pogarsza funkcjonowanie klientów. Kluczowe jest określenie zasobów klienta i jego jakości funkcjonowania oraz stopnia przeżywanego kryzysu. Coaching kryzysowy jest formą wsparcia klientów w pracy nad rozwojem w następujących aspektach:
- Poznawczych – reinterpretacji zdarzenia/sytuacji, nadania jej nowego znaczenia i zrozumienia jej w nowy sposób umożliwiający dalszą realizację celów.
- Emocjonalnych – strategii radzenia sobie z trudnymi emocjami w kryzysie, praca nad motywacją do podejmowania konstruktywnych działań.
- Behawioralnych – uczenia nowych strategii/nawyków, wyznaczenia nowych strategii i celów po zmianie.
Zdarza się też, że klient w trakcie procesu coachingowego doświadcza nagle stanu mniejszego lub większego dodatkowego kryzysu, który może mieć wpływ bardziej lub mniej bezpośredni na proces coachingowy. Wtedy można wesprzeć klienta wprowadzając do sesji różne narzędzia z obszaru interwencji kryzysowej np.: 6-etapowy Model Interwencji Kryzysowej (James, Gilliland, 2006). Polecamy również zastosowanie Systemu Oceny Selekcyjnej (Myer, Williams, Ottens i Schmidt, 1991, 1992 za: James, Gilliland, 2006) w celu oceny stopnia kryzysu przeżywanego przez klienta.
Interwencja kryzysowa oraz coaching są formami wsparcia dedykowanymi dla osób będących na bardzo różnych etapach przeżywania zmian i kryzysów. Z uwagi na obecność na rynku coachingu kryzysowego, który jest formą pośrednią między dwoma wspomnianymi wyżej, szczególnie ważne jest zrobienie rozróżnienia pomiędzy nimi. Poniżej porównanie wszystkich tych trzech form pomocy w formie tabeli.
Podsumowując warto zaznaczyć najważniejsze dla rozróżniania tych form pomocy kwestie. Po pierwsze intensywność przeżywanych przez klienta emocji i interpretacja wydarzenia jako niemożliwego do przeżycia oraz stopień zaburzenia funkcjonowania są wskazówką do interwencyjnego charakteru wsparcia. Im bardziej intensywne przeżycia, uniemożliwiające racjonalne interpretowanie rzeczywistości, tym częściej sięgamy po modele interwencji kryzysowej lub nawet opiekę psychiatryczną i farmakoterapię. Po drugie rozróżnienie między coachingiem a coachingiem kryzysowym opiera się raczej nie o formę pracy, a treści i cele wnoszone przez klienta oraz konieczność zwrócenia większej uwagi na stan psychiczny klienta i jego możliwości.
Pracując z ludźmi, bez względu na formę pomocy, którą oferujemy, należy pamiętać, że o ile klient jest odpowiedzialny za osiągane cele, to my jesteśmy odpowiedzialni za PROCES – w tym także za dostrzeżenie granic, za którymi kończą się nasze możliwości wspierania.
O tym, kiedy na pewno warto odesłać klienta do psychoterapeuty przeczytasz TUTAJ , a o tym jak odesłać klienta do innego specjalisty przeczytasz TUTAJ.
Aleksandra Krupska
Autorki:
Anna Szajkowska, kontakt: anna.szajkowska@PEBskills.pl
Aleksandra Krupska, kontakt: aleksandra.krupska@PEBskills.pl
www.PEBskills.pl
Bibliografia:
Badura-Madej, W. (1996) Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej : poradnik dla pracowników socjalnych. Warszawa: Interart
James, R.K., Gilliland, B.E (2006) Strategie interwencji kryzysowej. Pomoc psychologiczna poprzedzająca terapię. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Definicja coachingu zaczerpnięta z International Coach Federation www.coachfederation.org