Dobrych liderów łatwo poznać: umieją podejmować trudne decyzje, są prężni i energiczni, budzą szacunek otoczenia i budują pewność i lojalność innych. Niektóre osoby są niejako naturalnie wyposażone w te cechy dobrego przywódcy, u innych zaś dostrzegamy je z trudem. Czy więc bycie dobrym przywódcą to cecha wrodzona, czy też można ją wykształcić? Odpowiedź poprawna brzmi: zarówno jedna jak i druga sytuacja jest możliwa. Poniżej przedstawimy niektóre z ostatnio opublikowanych przez Neuroleadership Institute (NLI) wyników badań.
NLI jest organizacją zajmującą się stosowaniem w praktyce biznesowej odkryć nauki o mózgu. Celem tej jednostki badawczej jest pomoc liderom w osiąganiu przez nich większej efektywności zawodowej. Zrozumienie profilu biologicznego dobrych liderów jest istotnie ważne dla zarządzających biznesem, którzy chcą identyfikować i rozwijać następne pokolenia sprawnych i wydajnych menedżerów.
Badacze odkryli, że system neuroendokrynny (który reguluje poziom hormonów) jest odpowiedzialny za wiele cech kojarzonych zwykle z silnymi bądź słabymi cechami przywódczymi, takimi jak empatia, poziom dominacji, odporność na przeciwieństwa i umiejętność radzenia sobie z pojawiającymi się obawami. Poprzez badanie poziomu hormonów u badanych uczestników i obserwacji, jak uczestnicy radzą sobie z rozwiązywaniem trudnych problemów odkryto, że najbardziej efektywni liderzy cechują się wysokim poziomem testosteronu i niskim poziomem kortyzolu. Osoby z takim profilem w obliczu sytuacji trudnych zachowały sprawność przy podejmowaniu decyzji i najlepiej przystosowywały się w sytuacjach skrajnie krytycznych, które szczególnie potrzebują silnych przywódców.
Testosteron jest kojarzony z zachowaniem zorientowanym na konkurowanie i utrzymanie swojego statusu w grupie, kortyzol zaś, znany jako „hormon stresu” jest wydzielany wtedy, kiedy czujemy się zagrożeni lub pełni obaw. Nie oznacza to jednak, że najbardziej agresywne jednostki są najlepszymi przywódcami, przeciwnie: wysoki poziom testosteronu oddziałuje negatywnie, jeżeli jest skojarzony z wysokim poziomem kortyzolu.
Wysoki testosteron, niski kortyzol
Osoby z wysokim testosteronem i niskim kortyzolem podchodzą do trudnych problemów jako do wyzwań, z którym chcą się zmierzyć i im podołać. Osoby z wysokim poziomem obu hormonów widzą raczej sytuacje stresujące jako zagrożenie i w swoim działaniu są zorientowane na ich unikanie i podporządkowanie się innym. Wyobraźmy sobie sytuację, w której prowadzisz prezentację przed Zarządem firmy na temat nowych produktów i nagle to wysokie grono kwestionuje publicznie Twoje dane na temat kosztów. Jeżeli jesteś liderem o profilu wysoki testosteron/ wysoki kortyzol możesz próbować podważać i umniejszać argumenty Zarządu, zaś mając wysoki testosteron/ niski kortyzol możesz elastycznie dostosowywać się do zaistniałego wyzwania, na przykład gładko przechodząc do części prezentacji zawierającej analizę kosztów i dziękując Zarządowi za pomoc w rozwiązaniu tego trudnego problemu. Według badaczy sposób reakcji na sytuację zależy wyłącznie od posiadanego profilu hormonalnego, a nie od płci. Mimo, że u kobiet poziom testosteronu to zwykle 1/6 poziomu u mężczyzn, to jednak zasada dobrego przywództwa przy wysokim testosteronie/niskim kortyzolu jest też zachowana, oczywiście odnosząc to do przeciętnego poziomu u kobiet,.
Na szczęście, jeśli mówimy o tym w kontekście przywództwa, biologia nie jest drogą jednokierunkową. Skoro hormony wpływają na nasze zachowanie, odwrotna zależność jest również możliwa. Nasze zachowanie a nawet sposób, w jaki myślimy o naszych wyzwaniach i jak się zabieramy do stawienia im czoła, może zmienić, po pewnym czasie, nasz koktail hormonalny. Rozumiejąc, jak nasze zachowanie zmienia poziom naszych hormonów i odwrotnie, osoba może analizować swoje zachowanie w celu optymalizacji swoich jakości przywódczych.
Jak zmienić swój profil przywódczy?
Poniżej przedstawiono klika prostych działań, które mogą zacząć zmieniać Twój profil hormonalny. W celu zmiany poziomu hormonów naukowcy zalecają następujące działania:
- Spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym. Żywność powodująca szybki wzrost cukru we krwi może spowodować zbyt wysoki poziom testosteronu.
- Umiarkowane ćwiczenia fizyczne. Poprawnie wykonywane ćwiczenia mogą zmniejszyć poziom kortyzolu i zredukować stres. Należy jednak pamiętać, że zbyt intensywne ćwiczenia mogą zwiększyć ilość kortyzolu.
- Sen. Zbyt krótki sen może prowadzić do zwiększenia poziomu kortyzolu po południu.
- Praktyka uważności. To, w jaki sposób postrzegamy daną sytuację może wpływać na poziom naszych hormonów. Jeżeli przewidujesz współzawodnictwo lub sytuacje będące wyzwaniem dla twojego statusu, rośnie poziom testosteronu. Współzawodnictwo może być motywujące, ale reakcja na sytuację jak na zagrożenie spowoduje wzrost poziomu kortyzolu. Poprzez praktykę uważności możemy zmienić ocenę sytuacji postrzeganych jako stresujące.
- Pamiętaj o życiu osobistym. Bycie przywódcą to w zdecydowanej części wchodzenie w relacje społeczne. Inny ważny hormon, który zwiększa naszą uwagę na informacje społeczne to oksytocyna, która jest wydzielana w sytuacjach intymnych, towarzyszących poczuciu bliskości. Wraz ze wzrostem poziomu oksytocyny pojawia się poczucie przynależności i poczucia wspólnoty zespołów w miejscu pracy – ale tylko wtedy, gdy ludzie widzą siebie jako członków zespołu.
Zarządzający, którzy chcieliby rozpoznać naturalnych liderów powinni obserwować, kto w sytuacjach kryzysowych zachowuje zimną krew, kto dobrze sobie radzi w czasie negocjacji i kto ma skłonność postrzegania problemów raczej jako wyzwania a nie jako zagrożenia, których należy uniknąć. Te osoby prawdopodobnie posiadają optymalny profil hormonalny.
Udostępnił:
Dariusz Niedzieski, coach@darekniedzieski.pl
na podstawie artykułów: Josh Davis, Pranjal H. Mehta „An ideal hormone profile for leadership: Can you help yourself be a better leader”, Neuroleadership Journal 6 oraz Josh Davis, Pranjal H. Mehta „How to hone your hormones to optimize leadership qualities” z Upstart Business Journal